جمال الدین رزاز متولد ۱۳۳۹ و تحصیل کرده رشته مکانیک است. وی از سال ۱۳۶۱ با تحقیقات گسترده ای که بر روی لوازم یدکی انجام داد، حیطه کاری اش راتولید کابل های گاز که بخشی از لوازم یدکی اتومبیل است، قرار می دهد. وی طی سال های متمادی قطعات مختلفی را تولید می کند و فراز و نشیب های بسیاری را از سر می گذارند. حالا دیگر پانزده سالی می شود که با برند پپکو فعالیت خود را در توزیع و تولید کالاها ادامه می دهد. نشستن پای صحبت های یکی از افراد با سابقه و فعال صنف لوازم یدکی هرگز خالی از فایده نخواهد بود. پس برای کسانی که خواهان دانستن اطلاعات و دانشی از زبان یک سابقه دار حیطه لوازم یدکی هستند، خواندن گزارش زیر را پیشنهاد می کنیم.
در روزهای شروع به کار
اول از هرچیز صحبت را به روزهای شروع کار می کشانیم، رزاز به یاد می آورد: «در آن روزگار با توجه به اینکه برادرم در لوازم یدکی مشغول به کار بود، بنابراین به واسطه آشنایی با لوازم یدکی و علاقه به کارهای تولیدی به این کار ترغیب شدم. سال ۶۱ بود که کارم را شروع کردم. در حقیقت یکی دوسالی تحقیق کرده بودم که با چه کاری شروع کنم که در ایران تولید نمی شود. با توجه به شرایط آن زمان که جنگ بود و همزمان تعدادی قطعات در مناطق جنگی و قطعات جنگ افزاری نیاز بود، روی آن قطعات بیشتر تمرکز کردیم و شروع به ساخت آن ها کردیم.» وی ادامه می دهد: « واحد تولیدی ما در ابتدا تهران بود اما در سال ۶۵ تا ۶۶ هم یک واحد در کرج دایر کردیم. پس از مدتی به ما گفتند باید از تهران بروید چراکه به گفته آنها واحد های تولیدی باعث ایجاد آلاینده هایی می شد، که مضر بود. بنابراین با تحمیل هزینه زیاد و بالاجبار در قزوین مشغول به کار شدیم و همزمان واحد دیگری را در قزوین راه انداختیم و در آنجا قطعات کشاورزی تولید می کردیم.» رزاز با تاسف بیان می کند: « در منطقه دماوند چندان موفق نبودیم اما در قزوین روز به روز قطعات جدید تر تولید می کردیم.»
سرمایه شروع به کار
صحبت به داشتن سرمایه کافی برای شروع به کار که می رسد، می گوید: « تنها سرمایه من در آن دوران هزینه خرید یک دفتر بود که در اکباتان خریدیم. در واقع ما به صورت اعتباری کار را شروع کرده و ادامه دادیم.» وی اضافه می کند: « خوشبختانه زمانی که من شروع به کار تولید کردم، برادرم هم یک فروشگاه لوازم یدکی داشت که اجناسی را که ما تولید می کردیم در فروشگاه خود می فروخت. البته بعد از مدتی او هم به کار تولید ترغیب شد و به مشارکت با هم پرداختیم.»
ورود به کار بازرگانی
رزاز با یادآوری روزها و شب هایی که به سختی در کارخانه تولیدی فعالیت می کرد، می افزاید: « در آن زمان من روزی ۱۵-۱۴ ساعت برای کار وقت می گذاشتم. دیگر از تولید خسته شده بودم و احساس می کردم خیلی کمتر از تلاش و فعالیتی که می کنم، سود عایدم می شود. متاسفانه کمی دلسرد شدم. البته از رونق افتادن تولید نیز مزید بر علت بود. بنابراین در سال ۸۰ به یکباره تولید را کنار گذاشتم و وارد کار بازرگانی شدم.» البته باز شدن دروازه های ورود کالاها هم مزید علتی بر این تصمیم گیری برای تولید کننده ای بود که در ۳۰-۲۰ سال فعالیت به اندازه ۷۰ سال تلاش کرده بود. پس از گذشت دو-سه سالی که رزاز مطلقا مشغول به کار توزیع بود، دوباره کار تولیدی را نیز شروع می کند: « به خاطر احساسی که نسبت به مملکت خود داشتیم دوباره به سمت و سوی تولید کشیده شدیم و آن را در کنار کار بازرگانی ادامه دادیم. البته این بار تولید را تنها به یک محصول و یا چند محصول هم خانواده محدود نکردیم. بلکه کارهایمان را به صورت مشارکت و سرمایه گذاری در پروژه های مختلف و همکاری با دیگران ادامه دادیم.»
نبود حمایت گر:
درد مشترکی بین تمامی تولید کننده های ایران وجود دارد و آن حمایت نشدن تولید گران است. «در واقع در قرار دادهایی هم که با شرکت های خودرو سازی می بستیم، تنها یک پیش پرداخت اولیه برای کل قراردادی که داشتیم می دادند. ما با همان پیش پرداخت ها که وارد سیستم نقدینگی می شد، کار را جلو می بردیم. بعدها آن پرداخت ها نیز حذف شد و کار ما را بسیار سخت کرد. » وی درباره چگونگی حمایت دولتی می گوید: « از اصلی ترین اقدامات دولت برای حمایت از تولیدگران این است که اجازه ندهند هر قطعه ای به راحتی وارد کشور شود. آن هم قطعاتی که امکان تولیدش در ایران به راحتی وجود دارد. در کنار آن فراهم آوردن امکانات لازم برای تولید بسیار موثر است. به عنوان نمونه در بسیاری از کشورها هزینه های نمایشگاهی از سوی دولت پرداخت می شود تا تولیدگر راحت تر بتواند کالای خود را به نمایش بگذارد. همچنین امکانات لازم برای صادرات را هم خود دولت تقبل می کند. در صورتی که کار صادرات در اینجا به سختی انجام می شود و با موانع بسیاری رو در رو است. اما متاسفانه تولید در کشور ما جا نیافتاده و آن جایگاهی که باید را ندارد.» به گفته رزاز حمایت مناسبی از تولیدکننده ها صورت نمی گیرد و سرمایه یک تولید کننده نسبت به توزیع کننده بسیار کمتر در گردش می افتد که از دلایل رو نیاوردن افراد به حیطه تولید است.
کالاهای تولیدی:
این تولید کننده که در انواع مختلفی از تولید فعالیت دارد، درباره کالاهای تولیدی خود می گوید: « کابل های کنترل سیم های گاز فعالیت تولیدی اصلی ماست. در واقع ۶۰۰ قلم کابل های کنترل در هر وسیله نقلیه ای اعم از سبک و سنگین، دریایی و هوایی وجود دارد و کار تولیدی ما را بسیار گسترده می کند. یک تعداد هم قطعات شناوردریایی است که نیازمند اینگونه کابل هاست. در حقیقت همان یکی دو سال تحقیق به ما کمک کرد تا بفهمیم این کابل ها مشترک بین همه خودرو هاست» وی ادامه می دهد: « البته کار ما صرفا روی قطعات خودرو نیست بلکه تمام لوازم های کشاورزی را شامل می شود.» رزار از شناخت روی مواد و قطعات مختلف می گوید: « کابل ها همه نوع مواد (پلیمری، انواع فلزات، انواع ورقه ها، لاستیک، لوله های مختلف و…) را که بخش اعظمی از مواد اولیه است، شامل می شود. بنابراین در این ۲۰ سال ما شناختمان روی مواد مختلف و قطعات مختلف بسیار زیاد شد و در هر زمینه شناخت پیدا کردیم. حالا هر چیزی را که بخواهیم تولید کنیم. قطعات ما در صنایع ریخته گری، دایکاستی، رینگ های اسپرت خودروها، گیربکس، درب سوپاپ و بسیاری قطعات دیگر را شامل می شود.»
رقابت در کار:
رقابت همیشه می تواند یکی از عوامل پیش برنده در هر کاری باشد البته به شرطی که سالم شکل بگیرد، این توزیع کننده و تولیدکننده در باره وجود رقیب در کار خود می گوید: « حقیقتش را بخواهید در ابتدای کار رقبای خیلی کمتری بودند و ما به نوعی یکه تاز بودیم. اما هرچه جلوتر آمدیم افراد دیگر هم وارد تولید شدند و بر تعداد تولیدگران افزوده شد. متاسفانه یکی از مشکلاتی که توسط خودروسازان برای صنایع تولیدی به وجود آمد، این بود که ظرفیت های تولیدی تکمیل نشدند. در واقع تولید گران متعددی به صورت موازی به کار پرداختند. در نتیجه یک قطعه ای که نیاز بود، برایش چهار تولید کننده وجود داشت که رقیب هم می شدند و هر کدام قیمت پایین تری می داد، خودرو ساز به سراغش می رفت.» وی ادامه می دهد: « این موضوع باعث شد که خودروسازان تا حدی از آن سوء استفاده کنند و بسیاری از تولید کننده ها مجبور شوند برای هزینه کمتر از کیفیت کاریشان کم کنند.» چنانچه به بسیاری از شهرهای صنعتی سر بزنید، از رونق افتادن بسیاری از کارخانه ها دلیل روشنی است برای زیان دهی تولید گران در این حیطه. رزاز به عنوان پیشنهادی در این راستا می گوید: « به نظر من اگر تولید گران به سراغ صنایع کشاورزی می رفتند و حمایت ها از آن صورت می گرفت نتیجه بهتری عاید ما شد. در حقیقت هر چقدر در این زمینه سرمایه گذاری شود خیلی زودتر و بهتر خودش را نشان می دهد. در واقع هزینه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی کمتر از صنعت خودرو است. متاسفانه کشاورزی ما به دلیل بی برنامگی ها چندان درست فعالیت نمی کنند. علاوه براین نبود ماشین آلات مناسب و کم و گران بودن دستگاه ها مزیدی بر علت در این جریان است.»
کالای داخلی یا خارجی
مدتی است که باوری اشتباه در بین مردم رواج پیدا کرده که تولید ایرانی به پای تولیدات خارجی و اروپایی نمی رسد. همین موضوع باعث شده تولید در کشور، آن جایگاهی که باید را نداشته باشد و حتی تولیدات کم کیفیت چینی نیز جای خود را در کشور باز کنند. صاحب برند پپکو در این باره می گوید: « صرفا به دلیل اینکه یک کشور خارجی به عنوان مثال چین اعلام کند که می تواند با قیمت پایین تر کالای مورد نیاز را تامین کند، دیگر کسی کاری به کیفیت نداشته و آن کالا را تهیه می کند. تعدادی از بازرگانان نیز به اشتباه معتقدند که اگر بخواهیم کالایی را در ایران تولید کنیم بسیار گران قیمت تر از کالای وارد شده از کشورهای دیگر می شود که به صرفه نخواهد بود. در صورتی که کیفیت آن کالای وارداتی با کیفیت آن کالای تولید داخلی به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. باعث تاسف است که نظارت و کنترل کیفیت آن طور که باید و شاید بر روی کالاها صورت نمی گیرد و باعث به وجود آمدن یک بی اعتمادی نسبت به لوازم یدکی خودرو شده است.»
برند پپکو:
۱۵ سالی می شود که جمال الدین رزاز در بازار با برند پپکو فعالیت می کند. وی کمی به عقب تر باز می گردد و می گوید: « نام واحدی که در آن زمان کار تولید انجام می داد، شرکت کابل کنترل ایران بود. در سال ۶۳ نیز شرکتی را با نام پیشتاز پارت به ثبت رساندیم. زمانی هم که وارد کار بازرگانی شدیم این برند را مخفف کردیم تا بهتر در اذهان جای بگیرد. بنابراین برند ما تبدیل شد به پپکو. حالا دیگر حدود ۱۵ سال است که با این برند مشغول فعالیت هستیم.» وی درباره جایگاه برند در ایران می گوید: « بعضی برندها در بازار توانسته اند به وفور قطعات مختلفی را تولید کنند و وارد سیستم فروش مویرگی شوند. اما متاسفانه ما به این سیستم دسترسی پیدا نکردیم و گاه هم اجناس خود را به این برند های جا افتاده تحویل می دهیم تا با نام و بسته بندی خودشان به فروش برسانند.» صاحب برند پپکو ادامه می دهد: « در بحث برند آن چیزی که حرف اول را می زند تبلیغات است نه کیفیت واقعی برند. متاسفانه اطلاعات مردم از توان تولیدی که در ایران وجود دارد، خیلی کم است. در حقیقت صنعت خودرو توانسته جامعه را به سمت تولید با کیفیت پیش ببرد و این صنعت را پیشرفته کند. از نظر من تولیدگران ایرانی این توان را دارند که صد در صد قطعات یک اتومبیل را تولید کنند.» رزاز درباره توان تولیدی که دارد، می گوید: « ادعای ما این است که هرکسی هرچیزی را که می گوید در ایران نمی شود ساخت، می سازیم. در واقع ما به دلیل یک تیم بسیار خوب فنی مهندسی از عهده تولید هر کالایی بر می آییم. تنوع تولید در کار ما شاهد محکمی بر این ادعا است. ما احساس می کنیم دینی به مملکت داریم که باید آن را ادا کنیم.» وی از اقدامات خود برای شناخته تر شدن تولیداتش بیان می کند: « متاسفانه یا خوشبختانه ما چندان به دنبال تبلیغات کالا نبودیم. در دهه شصت می گفتند تولید کنید، ما چنین کردیم. در دهه ۷۰ می گفتند تولید با کیفیت را در اولویت قرار دهید. در دهه ۸۰ هم تولید با کیفیت با قیمت مناسب موضوع مورد بحث بود. در زمان حال حاضر نیز تمرکز بیشتر روی فروش قرار گرفته است.»
حرکت رو به جلو در نمایشگاه
اردیبهشت ماه سال جاری بود که سومین نمایشگاه تخصصی قطعات خودرو و ماشین آلات در هتل المپیک تهران برگزار شد. جمال الدین رزاز به عنوان یکی از اعضای شورای برگزاری درباره این نمایشگاه می گوید: « نمایشگاه نسبت به پارسال خیلی بهتر شده بود و من کاملا راضی بودم. با این حرکت گروهی که ما آغاز کرده بودیم رسیدن به چنین دست آوردی چندان هم دور از ذهن نبود.» وی ادامه می دهد: « من سال گذشته هم در نمایشگاه بودم. در واقع نمایشگاه برای ارائه و عرضه جنس برای هر صنفی نیاز است. البته چیزی که هم صنف خودمان و هم دولت باید به وجود بیاورد برگزاری نمایشگاه های ارزان قیمت برای کسانی است که حرفی برای گفتن دارند. چرا که شرکت در نمایشگاه به نوعی تبلیغ کالا ست. یک اصلی است که می گوید ۸۰ درصد سود را می بایست خرج تبلیغات کرد.» وی درباره چهارمین نمایشگاه می گوید: «ما برای نمایشگاه سال بعد از همین حالا برنامه ریزی ها را شروع کرده ایم. ما معتقدیم با کاهش بسیاری از هزینه ها می توانیم حضور شرکت کننده های بیشتری را شاهد باشیم. در واقع نمایشگاه امسال نسبت به سال قبل پیشرفت خوبی داشت و یک حرکت رو به جلو بود که در سال آینده با کیفیت خیلی بهتری برگزار خواهد شد.»
