اختلاف، ریشه ها، راه حل ها

حسن بشارت نیا،سردبیر نشریه “یدکی رسانه” ریشه اختلاف ها و راه های بر طرف کردن و حل این اختلاف ها را اینطور بیان کردند؛

• قدرت:

تمرکز قدرت، اشتهای قدرت طلبی، ابزارهای قدرت همگی موجب اختلاف در جوامع بشری و حتی گروه های کوچک و نهاد اجتماعی می شوند؛ حتی خانواده اگر پدری یا مادری یا برادر یا خواهر برگزاری به هر دلیل تمامی قدرت وارده و رفتارهای خانواده را تحت کنترل خود بگیرد و قوقع کند که فرمان و سلیقه و خط مشی او مطلقاً اجرا شود اختلاف بروز می کند. و ممکن است در یک تشکل فرد قدرت گرا آنقدر مسلط شود که دیگران ترجیح دهند با او درگیر نشوند امّا بسان آتش زیر خاکستر یا فنر تحت فشار روزی اختلاف همه نظامات و روابط حاکم بر مجموعه را برهم می ریزد.

راه حل نیز ساده است. اخلاق، انصاف، شایسته سالاری، اهمیت به نظر و خرد جمعی، توازن و تفکیک قوا و نظارت همگانی

• عدم توجه:

بی توجهی مدیر ارشد و مدیران میانی به کارکنان و کارگران و نظرات و نیازهای ایشان و بالعکس بی توجهی کارکنان به دستورات و خط مشی مدیران و سازمان، بی توجهی افراد همه سطح به یکدیگر، بی توجهی جامعه به قشر و گروه های اجتماعی، بی توجهی به مسئولیت ها و وظایف همگی موجب اختلاف و بی انضباطی و گسست اجتماعی (در تمامی سطوح از خانواده با تشکلهای کوچک و بزرگ و جامعه ملّی و جهانی) خواهد شد.

فرد باید احساس کند مورد توجه دیگران اعم از سطوح بالاتر یا مساوی یا پائین تر قرار دارد و دیگران به کنش ها و واکنش های او و شرایط او حساس هستند و برای او اهمیت و منزلت قائل هستند

• قدردانی

هر شخصی انتظار دارد در مقابل رفتار و مسئولیت هایی که انجام می دهد مورد قدردانی واقع شود به صرف اینکه کرایه راننده تاکسی را می دهیم نمی توانیم بگوئیم تشکر زبانی لازم نیست او کار می کرد و پولش را گفته است. رابطه انسانی ایجاب می کند قدردانی در اشکال مختلف صورت پذیرد. قدردانی به زبان، لوح، نگاه محبت آمیز، لبخند، احترام، ارتقاء، اختیارات بیشتر و امثالهم. اگر قدردانی از بالا به پائین یا از پائین به بالا انجام نشود اختلاف ایجاد خواهد شد. اتفاقاً در این مورد اختلاف حالت سرماخوردگی و جدایی عاطفی بیشتری نیز ایجاد می کند

• صداقت:

هر قدر سیستم هوشمندتر، مبتنی بر نرم افزارها و سخت افزارهای پیشرفته تر و نظامات دقیق تری باشد باز هم نمی تواند جای صداقت را پر کند. کارمندی که صادقانه خود را ملزم می داند در ساعت مقرر وارد سازمان شود و مدت معینی کار مفید انجام دهد نیاز به کنترل ابزاری کمتری دارد اما اگر خدای ناکرده صداقت نداشته باشد حتماً راه فرار و گریز از سیستم را می یابد و فساد در جامعه ایجاد می شود و اعتماد اجتماعی که عظیم ترین سرمایه بشری است از بین می رود و اگر صداقت در طرفین وجود داشته باشد اختلافی بوجود نمی آید چون حق پذیری نشانه صداقت و حق یگانه است. اما اگر صداقت در یک طرف یا طرفین وجود نداشته باشد یا احساس بی صداقتی وجود  داشته باشد نمی توانیم از بروز اختلافات جلوگیری کنیم و یا آنرا حل کنیم. صداقت اکسیری است که جایگزین ندارد. و البته پیش نیاز صداقت. پاک دلی، پرهیز از شک و بد گمانی، بی توجهی به نمامی و نکته کلیدی صداقت و بیان واقعی دیدگاه ها است.

• تعهد به رعایت منافع:

هر شخصی دارای منافعی خاص خود است دیگران و سازمان ها و حاکمیت و بزرگتر باید منافع کوچکتر،مردم و کارمندان و دوستان را رعایت کند اگر قوی تر منافع ضعیف تر را کامل و محترمانه رعایت نکند کوچکتر احساس خسران خواهد کرد و همین کوچکترها در مقابل بزرگتر و قوی تر شروع به واکنش خواهند کرد. اختلاف بروز کرده و رخنه ایجاد می شود راه حل رعایت منافع است و این جا گام اول را باید بزرگتر بردارد البته کوچکتر هم باید مجاب، مطلع و کاملاً منصف باشد

• پذیرش بی قید و شرط:

هر فردی ویژگی های شخصی خود را دارد که می تواند با همه مردم متفاوت باشد. جامعه، سازمان ها و نهادهای اجتماعی و حتی روابط دو یا چند طرفه آنقدر ظرفیت و قوام یافتگی و شعور ادراکی داشته باشد که تفاوت ها را بپذیرد و نخواهد الگوی یکسان از سوی مردم در تمام شئونات آنهابکار گرفته شود. هر کس محدوده ای صرفاً متعلق به خودش دارد که می  تواند هر طور که دوست دارد در محدوده رفتار کند. حتی ویژگی ها ظاهری و مادی افراد نیز در همین مقوله قرار دارد کسی نباید به خاطر رنگ، قد، قوای جسمانی، لحن، صوت و هیج ویژگی دیگری مواجه با محرومیت یا امتیاز ویژه ای گردد. بله یک خلبان باید ویژگی های جسمی خاصی داشته باشد موضوع این نیست بلکه نحوه برخورد با تفاوت ها است اگر پذیرش و احترام به عقاید، افکار، فرهنگ، رفتارهای شخصی و امثال آن از سوی دیگران، جامعه و سازمان نهادینه شده است فرد خود را پذیرفته شده و با ارزش می شمرد و با دیگران همکاری می کند والّا اختلاف بروز کرده و ریشه دار خواهد شد.

تمام آنچه در بالا ذکر شده در دریافت های بشری در جوامع مختلف به چشم دیده می شود و اندیشمندان به زبان های مختلف آنرا بیان کرده اند اما کامل تر و جامع ترین آنها چهار ده قرن بیش از ائمه معصومین علیه السلام روایت شده است که به یکی از آنها که منقول از امیر المومنین علی بن ابیطالب علیه السلام است در اینجا اشاره می کنیم:

« آنچه برای خود می پسندی، برای دیگران هم بپسند و آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران نپسند، با دیگران چنان رفتار کن که دوست داری با تو رفتار شد »