مفهوم توسعه
در شمارههای قبلی در خصوص نشانههای توسعه مطالبی عرضه شد. اکنون میخواهیم درباره مفهوم توسعه به نکاتی توجه کنیم:
مفهوم توسعه ابتدا بیشتر در بُعد اقتصادی مورد استفاده قرار میگرفت و پس از سالها توسعه در مقولات فرهنگ، سیاست و اجتماع نیز بکار رفت و به صورت یکپارچه تری دیده شد. چراکه توسعه هر بخش اثرات غیر قابل انکاری بر سایر بخشها دارد و از طرفی بین هر کدام از ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی روابط پیچیدهای وجود دارد. مثلاً وقتی در جامعه توسعه فرهنگی اتفاق افتاد قطعا رفتار اقتصادی و سیاسی مردم متناسب با آن تغییر میکند.
توسعه به عنوان جریانی چند بُعدی و به معنای ارتقای مستمر جامعه بکار میرود. ارتقاء جامعه یعنی دستیابی به زندگی بهتر و انسانی تر تمامی مردم؛
زندگی بهتر میتواند به معنای استفاده بیشتر(کمی) از کالاها و خدمات باشد. اما اگر کیفیت زندگی را نیز مد نظر داشته باشیم؛ مسئله ارزش ها و بعد انسانی پیش میآید.
در این صورت جامعه توسعه یافته به محیط زیست، زندگی سایر ساکنین زمین، نسلهای آینده، نژادها، عقاید، دانش و شهود معرفتی، اخلاق، تمایلات مختلف و فن آوری نگاه ارزشی دارد. در جامعه توسعه یافته زندگی منصفانه و عاقلانه است. عشق و شادی عناصر عالی و هدف غایی هستند و رضایت مندی همه مردم برغم وجود تفاوت ها مورد اهتمام است.
باید توجه داشت که موضوع توسعه بهرحال در برگیرنده افزایش بلند مدت ظرفیت تولید است. افزایش ظرفیت تولید بدون پیشرفتهای علمی و فنی و بهینه سازی روشها و نوسازی امکانات ممکن نیست. پیشرفت علمی و فنی نیز جز با افزایش دوره تحصیلات عالی و پژوهشهای صنعتی- علمی بوجود نخواهد آمد.پیشرفت علمی و فنی هم نیازمند انگیزش عمومی و تامین منابع است. پس باید افراد جامعه با مشارکت حداکثری منابع را حفظ و بهینه مصرف کنند. با نظم اجتماعی و حاکمیت قانون همراهی کنند. در مقابل فساد، بی اخلاقی و ناهنجاری در تمامی سطوح واکنش نشان دهند. که پیش نیاز همه اینها دانایی و اطلاعات کامل از وضعیت حال، برنامههای آینده و حقوق شهروندی است. از طرفی بدون اعتماد و نگاه امیدوارانه عمومی و رابطه مثبت بین مردم و مدیران جامعه هیچ یک از امور فوق محقق نمیشود لذا ساختار سیاسی باید سلامت و ظرفیت لازم برای جهت گیری صحیح، بکارگیری نخبگان و استفاده از منابع مادی و معنوی جامعه و اصلاح پذیری را داشته باشد.
اکنون میبینیم توسعه ابعاد و ارکان مرتبط با هم دارد که موجب استفاده از سرمایه های بالقوه و بالفعل مادی و معنوی برای دستیابی به خوشبختی همگانی خواهد شد.
