رقابت نوعی مقابله و مسابقه بین چند فرد یا گروه یا جریان است که میتواند موجب پیشرفت یکی از رقبا یا همه آنها شود اما در نهایت یکی از آنها پیشروتر از سایرین است. رقبا برای دستیابی به هدف مشخصی تلاش میکنند. به همین دلیل همواره رقابت مورد تشویق قرار گرفته و جزء جداناشدنی روابط اقتصادی، علمی، فرهنگی، هنری و سیاسی است. رقابت میتواند سالم یا ناسالم باشد.
در رقابت ناسالم یکی از طرفین یا همه آنها به هرکاری حتی نادرست دست میزنند تا زودتر به هدفشان برسند. اما باید به یاد داشته باشیم که در رقابت سالم همواره اصول انسانی، اخلاقی و قوانین رعایت میشود و معمولا در رقابت ناسالم روابط به بروز مشکلات تنشها منجر میشود.
ریشه بروز رقابت، محدودیتهای مادی و حس کمالخواهی و همینطور برتریجویی انسانها است. اما در عین حال اگر طرفین رقابت، پایبندیهای اخلاقی و اجتماعی داشته باشند رقابت میان آنها باعث پیشرفت طرفین، بروز خلاقیتها و استفاده از ظرفیتهای مادی و معنوی میشود. بین رقبا، دوستی و رفاقت شکل میگیرد و طرفین برای طی مسیر و دستیابی به افتخارات و تواناییهای بیشتر انگیزه پیدا میکنند.
یکی از انواع رقابت، رقابت اقتصادی است. برخی تاجران و کسبه تصور میکنند وجود رقبا برایشان زیانآور است، از این رو رقبایشان را دشمن خود میدانند. در حالیکه اگر رقابت سالم باشد، ارزش بازار را افزایش میدهد و حجم و کیفیت آن بالا میرود. چون رقبا ناچارند کیفیت کالاها و خدمات خود را ارتقا بخشند. در رقابت سالم افراد خود را در یک خانواده میبینند و بر این باورند که رقیب کاریشان باعث افزایش اعتبار خواهد شد.
در همه صنایع و صنوف میبینیم که دستاورد اغلب رقابتها، رشد، پیشرفت و امنیت آن حرفه بوده است. رقابت کمک میکند تا قیمتها و کیفیت تولیدات(کالاها و خدمات) در سطحی سالم و صادقانه باقی بماند. همه نیاز به پیشرفت دارند و این مهم هم بدون تلاش امکانپذیر نخواهد شد. رقابت میتواند انگیزه کافی برای تلاش به ما بدهد و در نتیجه سود بیشتری عاید ما شود. رقبای ما نیز به اندازه ما نیازمند کسب سود صادقانه و پیشرفت هستند. با این حال باید بدانیم که اگر رقابت سالم باشد، قطعا همه به اندازه تلاش و امکاناتمان سود خواهیم برد و اگر رقابت ناسالم باشد، ممکن است در کوتاهمدت عدهای سود بیشتری ببرند و دیگران متضرر شوند اما در بلندمدت هیچکس نفع زیاد و رضایت کافی نخواهد داشت.