دامپینگ و بازار خودرو

یک روش جذب مشتری در فعالیت‏های اقتصادی، ارائه‏ ی محصول با کم‏ترین قیمت ممکن است. این روش در بسیاری از بنگاه‏ های اقتصادی تازه تأسیس به کار گرفته‏ می ‏شود. این بنگاه‏ ها زمانی که در بازار جای خود را باز کرده و نزد مشتریان شناخته می‏شوند، با شیبی ملایم اقدام به افزایش قیمت می‏کنند؛ این روش انواعی دارد که بکی از آنها دامپینگ است.

دامپینگ (dumping) عبارت است از صادرات یک کالا با قیمت کمتر از هزینه ‏های تمام شده، که در واقع همراه زیان است و یا فروش کالا در خارج از کشور به قیمت کمتر از فروش آن در داخل کشور، که همراه زیان نیست.

دامپینگ را می‏توان به سه دسته تقسیم کرد:

1. دامپینگ مستمر یا دائمی: این روش ناشی از تمایل یک انحصارگر داخلی برای به حداکثر رساندن فروش خود در بازار داخلی است که از مزیت‏ هایی مانند نپرداختن تعرفه‏ ی گمرکی و هزینه‏ های حمل و نقل نیز بهره ‏مند می‏ برد و نسبت به رقبای خارجی، اولویت پیدا خواهدکرد؛ مانند خودروسازان ایرانی و قیمت ‏گذاری محصولاتشان که در داخل و خارج از کشور متفاوت است، یا شرکت سامسونگ که گوشی‏های موبایل خود را در بازار ایران نسبت به کشور کره ۲۵% ارزان‏تر عرضه می ‏کند، زیرا در کشور خود به سود مورد نظر دست یافته و بنابراین در بازارهای خارجی دامپینگ می‏ کند.
2. دامپینگ مخرب یا غارتگر: فروش موقتی کالا در خارج به قیمت کمتر از قیمت بازار داخلی یا حتی فروش آن به قیمت کمتر از هزینه‏ های تمام ‏شده، برای بیرون راندن رقبای دیگر و یا از بین بردن صنعت داخلی یک کشور که پس از بی‏ رقیب شدن، قیمت اصلی کالا با سود مناسب را در یک شیب ملایم دنبال خواهدکرد؛ مانند شرکت‏ های چینی که چنین شیوه‏ای را در بازارهای دنیا به کار بردند. باید توجه داشته‏ باشیم که بیشتر خودروسازان خارجی، توانایی انجام چنین دامپینگی را در بازار ایران دارند و از این منظر، سیاست‏های جلوگیری از ورود دامپینگ مخرب در بازار خودرو ضرورت دارد.
3. دامپینگ تصادفی: عبارت است از فروش اتفاقی یک کالا در بازار خارجی به قیمت کمتر از بازار داخلی برای تخلیه‏ ی مازاد پیش‏ بینی نشده‏ ی کالاها به علت اینکه این مازاد کالا باعث کاهش قیمت در بازار داخلی نگردد. در این روش، هرگاه اضافه‏ تولید فروخته شد، دامپینگ متوقف می‏شود. البته این روش در بازار خودرو عمومیت ندارد و چندان نگران‏ کننده نیست.

بنابر آنچه در بالا گفته شد، به خودروسازان داخلی می‏توان حق داد که روش دامپینگ را انجام دهند، اما این توقع نیز منطقی است که حدّ تعادل را نگه‏ دارند تا نارضایتی داخلی شدت نگیرد و منجر به عدم اقبال مشتریان نشود که این خود نوعی نقض غرض محسوب می‏شود.