دغدغه امروز فعالان صنعتی بهویژه فعالان صنعت قطعه معطوف به مستهلک شدن ماشینآلات کارخانهها و نیز روزآمد نبودن فناوری در این صنعت است اما روزآمد نبودن کارخانههای قطعهسازی یک روی سکه است،
شاید بحث مهم دیگر این صنعت دانش روزآمد نیروی انسانی فعال در این صنعت باشد که مغفول مانده است. با بررسی وضعیت نیروی انسانی فعال در صنعت قطعه همواره این پرسش مطرح میشود که چند درصد نیروی انسانی فعال در این صنعت از دانش فنی لازم برخوردار هستند؟ آیا فضای حاکم بر صنعت قطعهسازی، تجربه و آزمون و خطاست یا اینکه دانش فنی در کنار تجربه به کمک صنعتگر آمده است؟
آموزشهای کوتاهمدت مهارتی کاربردیتر از آموزشهای دانشگاهی
مشاور انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازی کشور در پاسخ به این ابهامات گفت: در بخشهایی از فرآیند کار، صنعت به دانش بالایی به لحاظ تحصیلی نیاز ندارد و آموزشهای مهارتی که در فرآیند تولید به کارگر داده میشود، بدون هیچ مشکلی به نحواحسن انجام میشود. نادر فرخ افزود: اقدامهایی وجود دارد که در این سطح به آموزشهای دانشگاهی ارتباطی پیدا نمیکند که گروهی از کارها در این رده قرار دارند و گروههای دیگری هستند که به دورههای آموزشی بالاتری نیاز دارند، طبیعی است افرادی جذب آن قسمتها میشوند که توان عملی لازم را گذرانده باشند و این طیف بسیار گسترده است. وی ادامه داد: جدا از این بحث، باید توجه کنیم که محتوای آموزشی و درسی دانشگاهی کشور در بخش کارشناسی یا کارشناسی ارشد، با توانمندیهای کاربردی که در صنعت وجود دارد، منطبق نیست به طوری که بیشتر فارغالتحصیلان این نیاز را پیدا میکنند که یک سلسله آموزشهای تکمیلی را بگذرانند تا بتوانند به توانمندی لازم دست یابند، این نقص را در بخش آموزش بیشتر سطوح شاهدیم زیرا بیشتر آموزشها تئوریکی است و کمتر دانشجویی محیط واقعی کار را تجربه میکند.
مشاور انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعهسازی کشور تاکید کرد: بنابراین آموزشهای داده شده کمتر با نیازمندی محیط کار منطبق است که این فاصله باعث میشود بیشتر فارغالتحصیلان احتیاج به دورههای آموزشی هنگام کار داشته باشند تا به سطحی که پاسخگوی کار باشد، برسند. وی در ادامه به کاربردی بودن این آموزشهای کوتاهمدت مهارتی اشاره کرد و گفت: دورههای کوتاهمدت مهارتی در بخش کارگری نسبت به آموزشهای دانشگاهی بیشتر کاربرد دارند، چراکه باعث میشود یک فرد در حوزهای مهارت لازم را کسب کند. درحالحاضر این دورههای کوتاه مهارتمحور برای این صنعت بهتر پاسخگوست و در نیاز امروز صنعت قطعهسازی، بیشتر از مدرک دانشگاهی جواب میدهد. این فعال صنعت قطعهسازی عنوان کرد: بهطور قطع به تحصیلات دانشگاهی نیاز داریم اما لازم است این آموزشها در جهت توانمندیهای کاربردی حرکت کند.
قطعهساز ایران در سطحی بالاتر از قطعهساز چینی
در همین حال رییس اتحادیه تولیدکنندگان موتورسیکلت نیز گفت: امروزه فعالیت در صنعت قطعهسازی تنها با تجربه، کافی نیست و ساخت هر قطعه، علم خاص خود را میطلبد تا در کنار تجربه به هر چه بهتر شدن کار منجر شود. محمدخادم منصوری افزود: درحالحاضر دانش بسیاری از تولیدکنندگان در بخش قطعهسازی به نسبت قطعهسازان چینی در سطح بالاتری قرار دارد، بهطوری که دانش و تجربه را در کنار یکدیگر دارند، از این لحاظ ایران جلوتر از چین است و تنها بهدلیل برخی مسائل نظیر هزینههای جانبی بالا، قطعه سازان کشور نمیتوانند وارد رقابت با قطعهسازان چینی شوند اما کیفیت محصولات حداقل در بخش موتورسیکلت در وضعیت خوبی قرار دارد و از آن استقبال نیز میشود. وی در ادامه به دانش فعالان این حوزه اشاره کرد و گفت: ۵۰ درصد از فعالان حوزه قطعهسازی دانش آکادمیک دارند و سپس وارد این فعالیت شدهاند. البته ممکن است رشته تحصیلی آنها، رشته تولید و ساخت نباشد اما به طور قطع مرتبط با این حوزه است. در بحث قطعات موتورسیکلت نیز بیشتر قطعات تولید داخل است و تنها چند قطعه است که از کشور چین، هند و مالزی وارد میشود.
تحریمها و عقب افتادن دانش قطعهسازی
در ادامه عضو هیاتمدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازی کشور نیز گفت: در صنعت قطعهسازی کشور از کارگر صفر تا فردی که دکترای آن رشته را کسب کرده وجود دارد و شاید بتوان گفت از کارکنان ۴۰هزار نفری، حداکثر ۵۰۰ نفر دارای تحصیلات کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و باقی نیروها، کارگر ساده هستند. به هر حال قشر کارگر درصد بیشتری را به خود اختصاص میدهد که حداقل دبیرستان خود را به پایان رسانده و مدرک دیپلم دارند. سعید صبوری افزود: البته در همه جای دنیا روند کار اینگونه بوده و طبیعی است آمار افراد تحصیلکرده کمتر از افراد با سطح سواد پایین باشد اما باید این نکته را یادآور شد که در تمام کارخانههای قطعهسازی کارگر زیر دیپلم کمتر بوده و تنها بین ۱۰ تا ۱۵درصد افراد مشغول در این صنعت بالاتر از دیپلم هستند و بیشتر کارگران سادهای هستند که با تجربه کار را فرا گرفتهاند و مشغول هستند اما در هنگام کار آموزشهای لازم به آنها داده میشود. وی در ادامه به تاثیر تحریم بر سطح دانش این صنعت اشاره کرد و گفت: نمیتوان تاثیر تحریمها را در این میان نادیده گرفت چراکه در طول یک دهه گذشته بهدلیل تحریمها، کشور به لحاظ دانشی عقب افتاد در حالی که دنیا از حرکت در فناوری باز نایستاد و رو به جلو حرکت کرد. بنابراین اگر ایران در مقابل فناورهای جدیدی که در پساتحریم به کشور ورود میکند خود را پیدا نکند، این فناوری صنعت قطعهسازی را در خود خواهد بلعید. بنابر این گزارش در حالی که عدهای از فعالان صنعت قطعهسازی معتقدند این صنعت به لحاظ دانشی نسبت به چینیها پیشروتر است، کارشناسان دیگر به این موضوع اذعان میکنند که دورههای آموزشی کوتاهمدت، مهارتمحور بوده و بهتر از آموزشهای دانشگاهی برای صنعت قطعهسازی کشور میتواند اثرات مثبتی به همراه داشته باشد.
منبع: صمت