خودروسازان فرانسوی نمره قابلقبولی از مشتریان ایرانی در کارنامه خود ثبت کردهاند و به همین امید بار خود را بستهاند تا در بازارهای ایرانی حضوری ماندگار داشته باشند. اما در این کوچ خوشایند زمزمههایی از تولید محصولات قدیمی این خودروسازان به گوش میرسد که با آنچه برای آینده بازار ایران ترسیم شده، منافات دارد.
رضایت عمومی از خودروهای فرانسوی
در چند روز گذشته خبر تولید ۵ محصول شرکت پژو که از تولید هرکدام نزدیک به ۴ سال میگذرد، این ابهام را در فضای رسانهای بهوجود آورده که پس از کشو قوسهای فراوان آیا بهراستی نتیجه قراداد با فرانسویها برد- برد خواهد بود؟ آیا تولید خودروهای نیمه قدیمی به بازار نیمه منتظر ایران رونق میبخشد؟ پرسشهایی که یک کارشناس صنعت خودرو آنها را شایعهای بیش نمیداند و اینگونه استدلال میکند که مفاد قرارداد محرمانه بوده و بهطور قطع اولویت با تولید خودروهای جدید است. محمد فرهانیان اظهار میکند: سبد محصول قرارداد با پژو و رنو به صورت کامل نهایی نشده بنابراین در ارتباط با زمان تولید برخی خودروها نمیتوان بهصورت قطعی اظهارنظر کرد. در یک اصل کلی، خودروسازان داخلی باید خودروهایی را در همکاری مشترک با طرفهای خارجی به تولید برسانند که حداکثر ۲ سال از تاریخ تجاریسازی آنها گذشته باشد و به عبارت دیگر پلتفرم این خودروها نباید به قبل از سال ۲۰۱۴م برگردد زیرا از زمان تولید تا رسیدن به داخلیسازی در کشور امکان دارد آن خودرو در اروپا بهدلیل بالا رفتن سن، دیگر تولید نشود. عضو هیات علمی دانشگاه قزوین درباره قیمت فروش خودروهای فرانسوی در بازار ایران میگوید: محصولات پژو و رنو زیر ۳۵میلیون تومان نخواهد بود زیرا قیمت آنها حداقل ۱۰هزار دلار بوده و این مبلغ در دنیا ازجمله حداقل قیمتها به شمار میرود که در حالحاضر در ایران نیز با همین قیمت به فروش میرسند. به نظر من فروش محصولات این ۲ شرکت در رده قیمت ۴۰ تا ۸۰میلیون تومان موفق خواهند بود. معاونت خدمات پس از فروش شرکت «ستاره ایران» با بیان اینکه در نگاهی کلی مشتریان ایرانی از خودروهای تولید پژو و رنو رضایت دارند، به دلایل برخی نارضایتیها از این خودروها اشاره کرده و توضیح میدهد: اگرچه از سال ۸۸ تاکنون نارضایتیهایی از کیفیت این خودروها بهوجود آمد اما دلیل آن به داخلیسازی و کیفیت مونتاژ بازمیگردد که اگر استانداردهای لازم برای داخلیسازی قطعات موردتوجه قرار گیرد، مشتریان همچون گذشته با اطمینان خاطر این خودروها را خریداری خواهند کرد. وی تصریح میکند: این دو شرکت فرانسوی بهویژه پژو از فروش خوبی در دنیا برخوردار است، بهطوری که با نگاهی به فروش این خودروها از سال ۷۵ تا ۸۵ مشخص میشود کیفیت محصولات خانواده پژو، رضایت عمومی بسیاری از مشتریان ایرانی را جلب کرده است. بنابراین با رفع برخی مشکلات، این دو نشان(برند) موردقبول مصرفکنندگان ایرانی قرار میگیرد.
مشتری انتظارات بازار را تعیین میکند
بررسی روند استقبال از خودروهای فرانسوی از سوی مصرفکنندگان نیز نشان میدهد سلیقه ایرانیها به خودروهای فرانسوی نزدیک است زیرا با نگاهی گذرا به خیابانها و جادههای کشور، بهراحتی سهم بالای این خودروها در بازار ایران نمایان میشود. موضوعی که به گفته یک کارشناس صنعت خودرو در شرایط مساوی مردم ایران به جای خودروهای آسیایی، خودروهای فرانسوی را انتخاب میکنند. امید رضایی با بیان اینکه مشتریان ایرانی از خودروهای ۲ خودروساز فرانسوی رضایت نسبی دارند، درباره برخی نارضایتیها از محصولات این تولیدکنندگان میگوید: کاهش کیفیت، کمبود قطعات، تغییرات قیمتی در چند سال گذشته مردم را به عکسالعمل واداشته و این مسئله ثابت کرده که انتظارات بازار از سوی مشتری تعیین میشود، بنابراین اگر شرکتهایی مانند رنو و پژو نسبت به خواستههای مشتریان بیتوجه باشند، بهطور قطع ضربه خواهند خورد. در حالحاضر سطح انتظار مشتریان ایرانی از خودرو تغییر کرده و به دنبال امکاناتی هستند که در گذشته «ویژه» نامیده میشد و اکنون برای خریدار در ردیف حداقلها قرار میگیرد. وی با اشاره به موارد دیگری که خودروسازان خارجی را ملزم میکند تا به نیاز مشتریان توجه کنند، ادامه میدهد: با توجه به موضوع آلایندگی و حفاظت از محیطزیست، استانداردهای کشور چند سطح بالاتر رفته و اگر خودروسازی به استانداردها بیتوجه باشد، محصول آن خواسته یا ناخواسته مورداقبال قرار نمیگیرد. همچنین در دورهای میزان مصرف سوخت خودرو بهدلیل پایین بودن قیمت آن مورد توجه نبود اما هماکنون با افزایش قیمت بنزین، موضوع کممصرف بودن برای مشتری ایرانی از اهمیت بالایی برخوردار است. رضایی اضافه میکند: مسئله دیگر، خدمات پس از فروش است. اگر خودروهای جدید در کشور تولید یا وارد شود اما خدمات پس از فروش مناسبی نداشته باشد، در فروش موفق نخواهد بود. گاهی برخی از خودروها بهدلیل نبود قطعات نزدیک به یکماه در تعمیرگاه میماند. اگر این مشکلات برطرف نشود، همکاری مشترک تاثیری بر بازار نمیگذارد. بنابراین سلیقه مردم به عنوان مشتری در بخش استانداردهای آلایندگی، مصرف سوخت و خدمات پس از فروش تغییر کرده، بهگونهای که باید حد معمول آن در خودروهای جدید رعایت شود و در غیراین صورت مورداقبال قرار نمیگیرد.
پس از اعلام غیررسمی اسامی برخی از خودروهایی که قرار است بهوسیله شرکت پژو در ایران به تولید برسد، این هجمه برای تعامل با این شرکت به وجود آمد که بیشتر این خودروها جدید نیست و قیمت بالایی دارند. اکنون این پرسش به میان میآید آیا تولید خودروهایی نظیر پژو ۲۰۷، ۲۰۸، ۲۰۰۸ و… در ایران توجیه اقتصادی دارد؟
رضایی در اینباره میگوید: تولید هر خودرو جدید با ظرفیت و قابلیت خط مونتاژ رابطه تنگاتنگی دارد. برای تولید خودروهایی با ابعاد متفاوت، به ایجاد تغییرات بسیار در خطوط تولید نیازمند است. از یک خط تولید نمیتوان انتظار تولید خودرویی با تغییرات اساسی داشت. برای مثال این امکان وجود ندارد که روی خط تولید سمند با حداقل تغییر به ساخت محصولات بنز پرداخت و این انتظار بیهوده است.
این کارشناس صنعت خودرو تصریح میکند: برای ورود سریع محصولات یک خودروساز به بازار، مسئله کمبود زمان این محدودیت را به وجود میآورد تا خودروهایی با تغییرات معقول را به تولید برساند. همچنین توان حمایت از نظر مهندسی، آزمایشگاهی، دانشهای فنی و… را داشته باشد. اگر خودرویی وارد بازار شود که فاصله دانش فنی خودروسازان داخلی با شرکت تولیدکننده زیاد باشد، توزیع آن مشکلات بسیاری به همراه دارد زیرا خودرو جدید از ویژگیهایی برخوردار است که امکان ارائه خدمات آن در کشور وجود ندارد. به باور رضایی هنگامی که خودروسازی بعد از چندین سال بهعنوان شریک وارد کشور میشود، همچنان برای شروع نسبت به بازار ایران نگرانیهایی دارد که این موضوع شامل خودروسازانی نظیر پژو و رنو با سابقه فعالیت در کشور نیز میشود. بنابراین با توجه به این نگرانیها، هیچ خودروسازی با حداکثر توانایی و امکانات وارد بازار نخواهد شد زیرا امکان دارد به نشان(برند)ها لطمه وارد شود. تولید خودرو با شرکای خارجی باید در کلاسی باشد که به انتظارات مشتری در بخش خدمات و دانش فنی جواب بدهد. وی با اشاره به ریسک سرمایهگذاری در موقعیت فعلی بازار کشور میگوید: وضعیت بازار ایران پس از تحریمها هنوز مشخص نیست، بنابراین سرمایهگذاری در آن ریسک بالایی دارد که در این شرایط خودروسازان به سمت تولید خودروهایی تمایل دارند که از قبل امتحان خود را در دیگر بازارها پس داده باشند. از طرفی دیگر سن تولید خودرو از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی از زمان تولید برخی خودروها یکی دو سال میگذرد که نمیتوان نام قدیمی روی آن نهاد اما خودرویی که عمر تولید آن بالای ۵سال باشد، خودرو جدیدی نخواهد
بود. این کارشناس صنعت خودرو اضافه میکند: در انتخاب مدل خودروها برای ساخت، باید به امکان صادرات به کشورهای منطقه نیز توجه شود، به گونهای که آن بازار کشش خرید را داشته باشد. در حالحاضر برای شرکای خارجی این امکان فراهم شده تا در این ویترین خودروهای خود را با قیمتهای مختلف و برای سلیقههای متنوع بچینند، بنابراین باید پاسخگوی نیاز و سلیقه قشرهای مختلف جامعه باشند.
منبع: صمت