ایران خودرویی‌ها در حالی می‌گویند از پژو بابت قطع ارتباط ناگهانی اش غرامت خواهند گرفت که نگاهی به جزئیات این «غرامت» ادعای آبی‌های جاده مخصوص را در هاله‌ای ابهام قرار می دهد.
طبق گفته مدیرعامل ایران خودرو، پژو در قالب بسته ای حمایتی-خسارتی، معادل ۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو غرامت پرداخت خواهد که ۱۱۶ میلیون یورو از آن به مسائل گذشته و جاری برمی گردد و ۳۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو باقیمانده نیز با مسائل عادی در ارتباط است. آن طور که هاشم یکه زارع عنوان کرده، ۲۵ میلیون یورو از غرامت موردنظر، به قطعات خودروهای فعلی پژو در ایران مربوط می شود و معادل ۱۱ میلیون یورو نیز بابت قطعات خط تولید پژو ۲۰۷ به ایران داده خواهد شد.همچنین ۱۱ میلیون یورو از طلب‌های پژو از ایران خودرو که به صورت نقدی قرار بود پرداخت شود، با توجه به مفاد بسته حمایتی-خسارتی، دیگر پرداخت نخواهد شد.
مدیرعامل ایران خودرو این را هم گفته که این شرکت باید بابت تولید محصولات پژو در قبل و بعد از تحریم، مبلغ ۶۹ میلیون یورو به خودروساز فرانسوی می پرداخت که حالا دیگر الزامی برای این موضوع نیست. منظور مدیرعامل ایران خودرو از این ۶۹ میلیون یورو، هزینه ای است که این شرکت باید بابت رویالیتی (امتیاز مونتاژ خودرو) به خودروساز فرانسوی بپردازد.
به گفته یکه‌زارع، شرکت پژو همچنین متعهد شده که خدمات کارشناسی به ارزش ۴ میلیون یورو به ایران خودرو ارائه دهد و در این راستا در مدت یک سال، کارشناسان پژو در ایران خودرو مستقر خواهند شد تا برای محصولات تولیدی پژو در ایران در جهت بهبود کیفیت اقدام کنند. به گفته وی، همچنین نزدیک به یک میلیون و ۶۰۰ هزار یورو نیز جهت آموزش کارشناسان ایران خودرو در فرانسه در نظر گرفته شده و علاوه بر این، قرار است در زمینه محصولات فعلی نیز با ارزش یک میلیون یورو کار شود به طوری که پژو این محصولات را در اختیار ایران خودرو قرار می دهد تا روی آنها کار کنیم.
پژو پولی به ایران خودرو نمی دهد
گفته های مدیرعامل ایران خودرو اما در شرایطی است که دقت در جزئیات غرامت پژو، چند پرسش و ابهام را در اذهان عمومی ایجاد می کند.
نکته اول اینجاست که پژو به هیچ وجه حتی یک یورو نیز به ایران خودرو بابت غرامت پرداخت نخواهد کرد و طبق اظهارات یکه زارع، این موضوع (غرامت) به نوعی تهاتر خواهد شد. به عبارت بهتر، قرار نیست پولی از جانب پژو به حساب ایران خودرو واریز شود و به نظر می رسد خودروساز فرانسوی به نحوی زیرکانه از زیر بار پرداخت نقدی به آبی های جاده مخصوص شانه خالی کرده است. این در حالی است که گمان می رفت پژو مبلغ غرامت را به صورت نقدی در اختیار خودروساز ایرانی قرار می دهد و ایران خودرویی ها از این راه، صاحب بیش از یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان نقدینگی می شود.
عددسازی ایران خودرو؟
نکته دوم اما تناقض در اظهارات مدیرعامل ایران خودرو برمی گردد. یکه زارع شب قبل از نشست خبری هفته گذشته خود، با حضور در برنامه زنده تلویزیونی، رقم غرامت از پژو را بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان عنوان کرد، حال آنکه به فاصله چند ساعت بعد و در نشست خبری اش، ناگهان از غرامت ۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورویی صحبت به میان آورد. اینکه چرا مبلغ غرامت از پژو در عرض چند ساعت بیش از ۲۲۷ میلیون یورو زیاد می شود، این ابهام را به وجود می آورد که ایران خودرو واقعا مو به مو غرامت از پژو را حساب و کتاب کرده یا به نوعی عددسازی انجام داده است؟
اگر خوشبینانه فکر کرده و فرض بگیریم ایران خودرویی ها مبلغ غرامت را ریز به ریز حساب کرده اند، این پرسش پیش می آید که چرا مدیرعامل این شرکت در عرض چند ساعت رقم غرامت را تغییر داد؟ بدون شک پذیرفتن اینکه ایران خودرو در آن فاصله کوتاه،دوباره حساب و کتاب انجام داده و بیش از ۲۲۷ میلیون یوروی دیگر به مبلغ غرامت از پژو اضافه کرده، چندان با عقل جور در نمی آید. هرچند به نظر می رسد ایران خودرو با ذکر عددی دقیق (۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو) خواسته تا اطمینان افکار عمومی را نسبت به حساب و کتاب دقیق خسارت از پژو و واقعی بودن این غرامت، جلب کند، اما تغییر این مبلغ به فاصله چند ساعت، این موضوع را با ابهام روبرو می‌کند.
ایران خودرو شاکی است یا پژو؟
اما نکته ابهام برانگیز سوم که اتفاقا بیش از نکات قبلی مبهم به نظر می رسد، اصل ماجرای اخذ غرامت از پژو است. پیش از اینکه به این ابهام بپردازیم،باید این اظهارنظر مدیرعامل ایران خودرو را مرور کنیم که می گوید این شرکت باید بابت رویالیته، مبلغی را به پژو می پرداخته است. هرچند پرداخت رویالیته به پژو به خودی خود عجیب نیست، اما ابهام از جایی شروع می شود که وقتی خودروساز فرانسوی ایران خودرو را ترک و تحریم کرده و قرارداد تولید محصولاتی مانند پژو ۴۰۵ به پایان رسیده، دیگر دریافت حق امتیاز مونتاژ به چه معناست؟
این ماجرا (تولید محصولات پژو در ایران خودرو پس از تحریم) نکته ای بسیار مهم را در خود جای داده و آن، تخلف آبی های جاده مخصوص است. پژو طبق قوانین بین المللی از ایران رفت، بنابراین ترک ناگهانی کیلومتر ۴ جاده مخصوص نمی تواند به لحاظ حقوقی، مشکلی برای این شرکت و حقی برای ایران خودرو ایجاد کند. با این حساب، اصولا دریافت غرامت از پژو (به لحاظ حقوقی) بی معنی بوده و خودروساز فرانسوی را نمی توان به پرداخت خسارت ترک ایران محکوم کرد.
ماجرا وقتی جالب تر می شود که بدانیم اتفاقا شاکی اصلی در پرونده موردنظر، پژو است نه ایران خودرو. خودروساز فرانسوی نزدیک به چهار سال قبل و در راستای قوانین بین المللی از ایران رفت و ایران خودرو قانونا نباید محصولات این شرکت را تولید می کرد، بنابراین پژو می توانست و می تواند بابت تولید غیر قانونی محصولاتش از خوردوساز ایرانی شکایت کند و حتی غرامت بگیرد. به عبارت بهتر، ایران خودرو طبق قوانین حقوقی، اصلا امکان دریافت غرامت از پژو را ندارد، زیرا خودروساز فرانسوی (طبق قوانین بین المللی) تخلفی مرتکب نشده که بخواهد بابت آن جریمه و خسارت و غرامت بپردازد.
حالا با توجه به گفته مدیرعامل ایران خودرو مبنی بر طلب ۶۹ میلیون یورویی پژو از این شرکت (بابت هزینه رویالیته)، این پژو است که پول مرده خود را به اصطلاح زنده کرده و نفع برده نه آبی های جاده مخصوص.
با این شرایط، پرسش بزرگ اینجاست که ایران خودرو از پژو غرامت گرفته یا به نوعی پژو از ایران خودرو؟
هرچه هست به نظر می رسد ایران خودرو بیش از آنکه قصدی برای دریافت غرامت از پژو داشته باشد، خواسته تا منتقدان و مخالفان قرارداد پژو را آرام کند. این منتقدان و مخالفان همان هایی هستند که به شدت معتقد به دریافت غرامت از پژو بوده و حتی تلویحا تهدید کرده بودند اگر این غرامت پرداخت نشود، مانع حضور دوباره خودروساز فرانسوی در ایران خواهند شد.
این را هم نباید فراموش کنیم که به گفته منابع آگاه، پژویی ها ایران خودرو را تهدید کرده اند که اگر بخواهد بحث غرامت را به صورت جدی پیگیری کند، انها نیز پرونده تولید غیر قانونی محصولات این شرکت (پژو) در ایران را به جریان خواهند انداخت. بنابراین این فرض نیز محتمل است که ایران خودرو و پژو به نوعی با یکدیگر مصالحه کرده و برای آرام کردن فضای منفی علیه خود (در ایران) بحث غرامت را به این شکل مطرح کرده و بخشی از مبادلات مالی با یکدیگر را در بسته حمایتی-خسارتی گنجانده و نام «غرامت» را بر آن گذاشته اند.
