سوال مهم….؟

علی اکبر بخشی، نائب رئیس اول اتحادیه

سوالی که امروز بیش از پیش مطرح است آن است که اتحادیه در وضعیت فعلی چگونه می­تواند به اعضای صنف کمک کند؟

شاید این سوال بارها در میان ما و در ذهن هرکدام ما مطرح شده باشد و پاسخ هایی هم داده باشیم ولی الان در نظراست اول روی خود پرسش و ابعاد گوناگون آن متمرکز شویم.

وضعیت امروز ما چیست؟

برای پاسخ ایتدا توجه شما را جلب می­کنم به اینکه ما در میانه یک زنجیره هستیم. خودروسازان، قطعه سازان، بازرگانان، فروشندگان لوازم یدکی، تعمیرکاران و صاحبان خودرو هریک حلقات این زنجیره هستند و هرکدام بنوبه خود تحت تاثیر شرایطی قرار دارند. از جمله مهمترین شرایط سیاست­گذاری­ها و مدیریت اجرایی در کشوراست که عموما مرتبط با سه وزارتخانه صمت، اقتصاد و راه و شهرسازی و البته ده­ها بخش، سازمان و مرکز دیگر که نیز هستند تاثیراتی دارند.

خودروسازان که شاید بتوانیم ایشان را سرحلقه این زنجیر بدانیم و البته کمی بازتر هم نگاه کنیم. منظور این است که از نظر زمان و وسعت به گونه­ای توجه کنیم که شامل همه خودروهای موجود در کشور بشود.

در خودروهای سواری و نیمه سنگین، سنگین و ماشین آلات راهسازی، عمرانی، معدنی که همگی بعلاوه بخشی از ماشین آلات کشاورزی و موتورهای زمینی، لیفتراک و امثالهم در بازار ما هستند و صنف ما تامین قطعات آن­ها را عهده دار است. همچنین بخش­های که از خودروهم فراتر رفته­اند نظیر تسمه، بلبرینگ، لنت و موارد دیگر

ما در کشور در خودروهای سواری و غیر سواری انواعی از خودرو داریم که تعداد آنها بسیار اندک است مثلا صد دستگاه یا هزار یا ده هزار دستگاه که این خودش موضوعی قابل بحث است که چرا؟ اما فعلاً وارد نمی­شویم ولی سوال می­کنیم: چگونه می­توانیم قطعات این­ها را تامین کنیم؟

مسئله بعدی

غیاب شدن برخی نمایندگان خودروهای وارداتی است که اساساً حضوری ندارند و خودروی فروخته شده را بدون پشتیبانی و خدمات رها کرده­اند و حالا صاحب خودرو باید بدنبال تهیه قطعه باشد و ما به عنوان بازارقطعات در تکاپوی تامین قطعه برای این گروه از خودروها باشیم.

برخی نمایندگی­ها هم با وجود اینکه هنوز حضور دارند اما نمی­توانند تامین قطعه کنند یا با تاخیر زمانی نامتعارف وهزینه­های گزاف مبادرت به تامین قطعه می­کنند. لذا بازهم رجوع به بازار لوازم یدکی می­شود.

در خودروهای تولید داخل یا خارجی که عمر مفیدشان تمام شده اما مصرف کنندگان ایرانی همچنان از آن­ها استفاده می­کنند نیز موضوع تامین قطعات مطرح است و چون سیستم از رده خارج کردن خودروهای فرسوده مدتی است تعلیق شده و بهرحال چنین خودروهایی در حرکت هستند نمی­توانم نسبت به تامین قطعه آن­ها اقدام نکنیم. این موضوع در مورد خودروهای کار حساسیت بیشتری دارد چرا که مسئله ارتزاق یک خانواده مطرح است.

تا اینجا می بینیم که در همه انواع خودرو و ماشین آلات تنوع برند و مدل چه گستره عظیمی از بازاررا  ایجاد کرده و تامین این بازار با این همه استثناء کار پیچیده و حساسی است. بدیهی است که نمی­توان با یک دستورالعمل واحد کار را مدیریت کرد.

حلقه دوم قطعه سازان

ما در قطعه سازی چند جنبه مختلف را باید مد نظر داشته باشیم. نخست این­که قطعه سازان از نظر حجم و اندازه کسب وکار بسیار متفاوت هستند. ما کارگاه قطعه سازی با کمتر از ۵ نفر کارگر داریم و همزمان کارخانه­ای با بیش از ۱۰۰۰ نفر کارگر، مهندس و مدیر هم داریم. این دو خیلی متفاوت هستند و بازهم تحت یک روش برخوردی قابل مدیریت نیستند.

از طرفی به لحاظ رسمی و قانونی بودن مسئله دارند. برخی قطعه سازان کاملاً شفاف و بقول معروف شناسنامه دار و شناخته شده هستند و بسیار دیگری هم هستند که مشکلاتی در مجوزها و نام و نشان تجاری و کالای تولیدی دارند.برخی هم اساساً هیچ نام و نشانی ندارند اما هستند و کالا تولید می­کنند و در بازار هم عرضه می کنند.پراکندگی جغرافیایی و تنوع تولیدشان هم به گونه­ای است که یک بانک اطلاعاتی جامع از همه قطعه سازان نداریم. انجمن های قطعه سازان با تمامی شقوق­شان هم نتوانسته­اند همه این­ها را احصاء کنند و بطور هماهنگ کار کنند که اگر این مهم انجام شود مطمئناً همه آنها متنفع خواهند شد و با تشکیل گروه و خوشه بندی و تامین مواد اولیه به صورت یک­جا و استفاده از ظرفیت­های یکدیگر کار کنند این اقدام ده­ها فرصت بی نظیر دیگری نیز به این بخش یعنی تولیدکنندگان قطعات خودرو می­دهد که تفصیل آن در این نوشتار ممکن نیست اما برای اهل فن و خود عزیزان قطعه­ساز روشن است و چه بسا اگر این مورد را اولویت کار خود قرار دهند منافع و آثار آن گره­گشای خودروسازان و مصرف­کنندگان خودرو نیز خواهد شد. گرچه میدانیم سخت است اما امروز فرصت و ضرورت این کار از هر زمان دیگر بیشتر است شاید باید کمی کل نگر و دور اندیش باشیم.

حلقه بعدی:

بازرگانان هستند کسانی که قطعات یدکی بازار و گاه خط تولید را وارد­ می­کنند و وجودشان ضروری است اما ایشان نیز دچار مشکلاتی کم وبیش شبیه قطعه­سازان هستند. چراکه ما بازرگانان شناخته شده، رسمی و خوشنام بسیار داریم. با سابقه طولانی گاهی دارای پیشنیه­ای تا سه  نسل هستند که امتحان پس داده­اند. سرد وگرم چشیده و چشم و دل سیر هستند با عشق و تمام وجود کار می­کنند. اما در این میان بازرگانانی هم در سایه داریم که خط و نشانی بدست نمی­دهند گاه حتی کارشان در چند صنف کاملاً متفاوت است ولی بوفور و از قضا در فرصت­هایی که قبل از دیگران از آن مطلع می­شوند به بازار می­آیند و بقول معروف آش را باجاش می­برند.

بازرگانان متوسط و نوپا یا موردی هم تا بخواهید داریم. این­ها در بازار هستند و سهم دارند و چون به لحاظ تعداد کثیرند و حضورشان هم مستمر نیست. احصاء نشده­اند و هرکدام در گوشه ای کار می­کنند اما آن قدر گوشه درست کرده­اند که بازارآشفته و ناشناخته گردد.

اتفاقات اخیر روی این دسته البته تاثیر زیادی گذاشته و تاحدی ایشان را به انزوا کشانده است. اما از طرفی به دلیل تحریم­ها نمایندگان رسمی برندهای معروف و معتبر دیگر رابطه رسمی با برند خارجی ندارند و تجارتشان با واسطه شده است و همین امر موج جدیدی از ابهام و سردرگمی بوجود آورده است که اتفاقاً به نفع همان افراد ناشناخته و موردی هم خواهد بود.

حلقه چهارم:

فروشندگان لوازم یدکی هستند که از یک طرف مسئله تهیه جنس دارند و بعضاً نمی­دانند به کی اعتماد کنند؟ و جنس از کی بگیرند؟ آیا این جنس اصالت و کیفیت دارد یا نه؟ و از طرف دیگر مسئله فروش دارند. چون قیمت­ها گم است تعدد برندها و جریانات گردش کالا در بازار و اسکونت کردن اجناس پرفروش به بی­ثباتی قیمت­ها دامن زده است. مشتری اعم از اینکه تعمیرکار باشد یا صاحب خودرو از چند جا قیمت می­گیرد و با قیمت­های متفاوت روبرو می­شود. گاه حتی در مورد یک برند چندین قیمت وجود دارد، حالا مشتری نمی تواند تصمیم بگیرد و با خیال آسوده خرید کند. فروشنده­ ناچاراست تا جائی­که می­­تواند حاشیه سود خود را محدود کند تا مشتری راضی شود. این­جا تداخلی هم با حلقه پنجم یعنی تعمیرکاران پیش می­آید

حلقه پنجم:

آخرین ایستگاه لوازم یدکی داخل تعمیرگاه­ها است.بعضا می­بینیم تعمیرکار روی یک برند خاص اصرار می­کند یا خودش مبادرت به تامین قطعه می­کند که در این مرافعه صاحب خودرو ترجیح می­دهد طرف تعمیرکار بایستد و این یعنی فروشنده لوازام یدکی خصوصاً خرده فروشان یا برخی عمده فروشان که به تعبیر بازاری کسانی­ هستند که صورت می­بندند؛ و تعدادشان هم در بازار زیاد است علت حضور این گروه کاسبان تنوع قطعات خودرواست و حتی یک نفر یا شرکت نداریم که تمامی قطعات خودروها را داشته باشد پس باید کسانی باشند که صورت بگیرند ونیاز فروشگاه­های خرده فروشی را تامین کنند. اینها کم کم از گردونه خارج شوند.

حالا ما به عنوان اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو و ماشین آلات پیشنهادهای داریم:

اول:

اینکه با آنچه در چند ماه اخیر از رسانه­های گروهی خصوصا سیما دیده­ایم این طور القا شده است که همه قصورها و تقصیرها مربوط به شبکه توزیع است به نظر می­رسد نیاز وارد عمل شویم و مستنداً مبادی و منشاء مشکلات را معرفی کنیم لذا باید واحد رسیذگی به شکایات را بسیار فعال­تر و سازمان­یافته­تر کنیم. هرشکایتی که رسید فورا رسیدگی کنیم و در حد مجوزات قانونی با خاطیان برخورد کنیم و از اعضا درست کارمان حمایت کنیم.

دوم:

اینکه بازرسی­ها را با شدت و حدت به شکل سازمان یافته­تری انجام دهیم و البته باید با مراجع قانونی ذیربط هم تعامل و هماهنگی کنیم.

سوم:

اینکه از اعضاء بخواهیم و من همین جا با استفاده از این فرصت می­خواهیم هرموضوع و مسئله­ای که در بازار مشاهده می­کنند و باورشان براین است که می­تواند التهاب زا و مشکل ساز باشد فوراً به اتحادیه منعکس کنند تا از طرق قانونی پیگیری کنیم.

چهارم:

سراغ  درمان ریشه­ای و بلند مدت مشکلات بازار برویم و با برگزاری جلسات هم اندیشی با اعضای اتحادیه، مدیران بخش ها ودیگر حلقات زنجیره یعنی خودروسازان، قطعه­سازان، بازرگانان وتعمیرکاران بدنبال فهرستی از دقیق و کامل از نقاط قوت و ضعف باشیم. از دل این جلسات هم­اندیشی باید کارگروه­های تخصصی در مورد تمام مسائل و بخش­های پیش گفته درآید و همه عزیزان با نگاه ملی و نه صنفی و شخصی موضوعات را مطرح و دنبال کنند.

اطمینان دارم اگر همه پای کار باشیم؛ می­توانیم با موشکافی و انصاف مشکلات و ریشه­های آن را شناشایی کنیم. چاره­اندیشی کنیم و هرکس مسئولیت بخش خودش را بعهده گیرد. فضای همکاری  بهترین راه حل است و می­تواند نهایتاً نفع همگانی و پایدار داشته باشد.

بنظرم دستگاه­های دولتی نیز استقبال می­کنند چون ایشان نیز در مدیریت این بخش به اطلاعات و دانش ما نیاز دارند و نمی­توانند بدون حضور همه فعالان این بخش به دانش­ها و راهکارهای برون­رفت دست­یابند.